Filateli
Başlangıçta terimi açıklayayım. Eskiden mektup iletimi için bir vergi "Telos"
verilirmiş. Bunun belgesi olan damga veya pulu gören, artık karşı taraftan
para almazmış, o nedenle "a-telos" denirmiş. "Phil" kökeni
ise 'seven' den ileri geliyor. Philatelie= pulsever oluyor.
Ben, her çocukta olduğu gibi 9-10 yaşlarında pul toplamaya başlamıştım. Bu
merakımı İstanbul'dan ayrıldığım 1951 yılına kadar, özellikle Türk pulları
ile devam ettirmiştim. Askerliğimi bitirdikten sonra, gördüm ki yurtta bulunmadığım
sürelerde, özellikle 1955'ten sonra tirajları arttırdıklarından pulların değerleri
çok artmamış. Bu nedenle koleksiyonumu ileriye ve geriye doğru genişlettim.
Bu uğraşı beni bir taraftan tarihe götürüyor, günlük dertlerden uzaklaştırırken
öte taraftan da dinlendiriyordu. Bunun üzerine İstanbul Filateli Kulübüne
üye olarak, pazar sabahı mezatlarına katılıp, daha da gerilere, ilk Osmanlı
pulları olan 1863'teki tuğralı pullara kadar gittim. Ancak bu uğraşı bir para
meselesi idi. Çok zengin biri bunları birden alır tamamlayabilirdi. Oysa,
olgun bir insan kendinden de birşeyler katmalıdır diye düşünüyorum.
İşte böyle bir durumda, Altan'ın Mayo Clinic'ten cerrah arkadaşı Dr.Adolf
Schwartz,; İstanbul'a geldiğinde, benim pullarla ilgim olduğunu öğrenince,
Türkiye'den Mehmet Akif Ersoy'un ve Avrupa ve Akdeniz Basketbol Şampiyonasındaki
her 10 gün için kullanılmış bulunan ayrı damgalardan 9. güne ait bir damgayı
benden istedi. Birincisi veteriner hekim olduğundan, ikincisi basketin mucidi
olan Dr. Naismith'in portresi bulunduğu için. Hayret etmiştim. Amerika'dan
Mehmet Akif'in veteriner olduğunu öğrenmiş, bizim çoğumuz bunu bilmez bile,
öbür damgadakini ise tanıyan yok. Onun üzerine bana tıb'la ilgili koleksiyon
hakkında bilgi verdiği gibi, bazı broşürler yolladı. Almanya'daki 'Philathelia
Medica' , Amerika'da ise 'Scalpel and Tongs' adlı medikal filateli ile ilgili
yayınların adreslerini verdi. Ben bunlara ve birlikte tıp pullarını da bana
bulabilecekleri yerlere1967'de abone oldum. Elimdeki Fransız ve Amerikan kataloğundan
tıpla ilgili konuları taramaya başladım ve derin bir ummana daldım.
Tematik koleksiyonda pul veya damgalar, konuların bilgileri ile birlikte istediğiniz
tarzda sayfalar düzenleyerek bir ansiklopedi haline getirilebilir.
Bir zamanlar valilerimizden biri bir pul kataloğuna "Pul Kültürdür"
diye bir slogan atmıştı. Eskiden bunun anlamını kavramamışım. Oysa pul deyip
geçmemek lâzım, pullar merakı olan insana çok şeyi öğrenme fırsatı verir.
Bu bilgiler araştırılıp öğrenildikçe pulda daha önce farkına varılmamış olan
bir çok ayrıntının özellikleri ortaya çıkar. Çünkü aslında her hatıra pulu,
tarihi, konuyu ve bunla ilişkili bilgileri bir araya getirmek üzere sanatçılar
arasında bunları resim, senbolizm, grafik ve renk kompozisyonu bakımından
katkıları ile en iyi şekilde birleştirip ortaya konulan eserlerden seçilerek
ödüllendirilmiş bir sanat yapıtıdır. Ayrıca çağının baskı tekniği ve sanatını
da yansıtırlar. Diğer taraftan, mikrofilm tekniğinde olduğu gibi çok yer tutmayan
birer minyatür sanat ve tarih belgesi olarak kolay arşivlenebilir. Bundan
başka, nominal değerinin dışında piyasa ve döviz değeri olan birer hisse senedi
gibidirler. Bu yüzden, bunların uzun vadede akıllıca kullanıldığında, küçük
tasarrufları genellikle yılların getirdiği enflasyondan koruduğu ve iyi bir
hayat sigortası kadar olanak sağladığı görülür.
Belirli konuların işlenmesinde ansiklopedik bilgi ve kültürü, belgeleyerek
öğretmek, görsel yolla çocuktan yaşlıya kadar yaygın kitleye aktarmak bakımından
pullar eğiticiye geniş imkânlar sağlarlar. Çünkü her yıl bilim, güzel sanatlar,
tarih, teknik ve diğer konularda 200 kadar ülke bol miktarda pul ve özel damgalar
çıkarmaktadırlar. Özellikle 2. Dünya Savaşından sonra, tematik pulculuk bakımından
giderek artan bir şekilde belgeler sağlamaktadırlar. Hekimler, bütün tıp alanları,
bunlarla ilgili kimya, fizik, botanik gibi temel bilimler, hastane, hasta
bakımı ve hemşirelik, tıbbî etkili bitkiler, hastalıkları korumaya adanmış
dernekler, diş hekimliği, doktor olup da başka konularda dünyaca tanınan kişiler,
politikacılar vs, gibi konuları içeren onbin'in üstünde belgeyi bilgisayarıma
geçirmiş bulunuyorum ve bunlar birlikteki bilgileri ile birlikte 30 yıl sonunda
70 ciltlik bir tıp ansiklopedisi haline geldi.
Konularla ilgili 40 kadar yayın yaptım (Konuyla ilgili
yayın özeti bölüm 3- Tıbbî Filateli ve Tıp Tarihi
(Medical
Philately).
Ulusal
ve uluslararası yayınlarımla ve ayrıca filateli sergilerine katılarak bir
çok ödül aldım. Ama beni bunlardan çok daha fazla, meslekdaşlarımın kongrelerinde,
özellikle onlara ana konuları ile ilgili bir pul sergisi, ve konularının pul
ve damgalarla tarihini kongre açışlarında konferans olarak aktardığımda keyiflendirir.
Bunlar yapıldığı dönemde konu ile ilgili sayfaların %70 küçültüldüğü fotokopilerle,
dizin ve listeler hazırlayıp bunu tek bir nüshalı kitap haline getiririm.
Bundan ilerdeki araştırıcı ve koleksiyoncular istifade edebilirler. Bu tür
filateli kitaplarımın konuları şunlardır: Kardiyoloji, Pediyatri, İmunoloji,
Tıp'ta Kadınlar, Nobel Ödülü Alanların Tıb'ba Katkıları, Endokrinoloji, Lepra,
Politikacı Hekimler, Tıbbî Kongreler.
Yurtdışından Japonya'dan Kanada'ya kadar beni filatelik yayınlarımdan tanıyanlar
gelir ve koleksiyonun bir kısmını görmeye çalışırlar. Ancak sonu olmayan bu
uğraşımı da artık üç yıldır sürdürmüyorum. Avrupa'da olsak, eczacılık ve tıp
çevreleri bunun değerini anlar ve bundan bir müze bile yapabilirler.
Şimdi soralım, acaba ne için yaptım ben bunları? Cevabım "bunu yapmak
bana zevk verdiği için, bu arada çok şey öğrendiğim için, ve zor bir şeyi
başarabilmiş olmak için" diyebilirim. Buna değer mi değmez mi, bu tamamen
kişiye bağlıdır. Çünkü değerler kafamızın içindedir.
Çok zor bir işi yapmakla uğraşan ve onu çok iyi yapan kişi, hiç bir zaman
yitirmez kendine saygısını. (Bernard Shaw)
Subjects of my thematic medical philatelic collection
1. History of Medicine
-Witch doctors and shamans
-Medical Deities
-Ancient Greek Medicine
-Early European Medicine
-Middle-Eastern Medicine
2. Medical Fields
-Anatomy
-Dermatology
-Diabetes
-Genetics
-Internal Medicine
-Cardiology
Anatomy and physiology
Diagnosis
Medical cardiac therapy
Cardiac surgery
Cardiology societies
Cardiac Rehabilitation
World cardiology days
-Hematology
-Hospitals
-Blood transfusions
-Gastroenterology
-Endocrinology
-Nephrology
-Lung Diseases and tuberculosis
-Medical Congresse
-Hygiene and Epidemiology
-Immunology and infection
-Malaria
-Medical Faculties
-Military Medicine
-Neurology and Psychiatry
-Nobel Prize Winners
-Obstetrics and Gynecology
-Ophthalmology
-Oto-Rhino-Laryngology
-Pathology
-Pediatrics and Child Health
-Pharmacology and Therapy
-Physiotherapy
-Physiology
-Rheumatology
-Radiology
-Radiotherapy and Cancer
-Surgery
-Women in Medicine
3. Medical doctors in other fields
-Arts
-Business
-Explorers
-Historians
-Editors of Medical Journals
-Priests and missionaries
-Sportsmen
-Politicians
4. Related Sciences
-Botanists
-Biologists
-Chemists and biochemists
-Dentistry and Stomatology
-Entemology
-Homeopathic Medicine
-Osteopathic Medicine
-Mathematics and statistics
-Mineralogy
-Pedagogy
-Physics
-Veterinary Medicine
5. Struggle for patient care
-World Health Organization
-Red Cross
-Red Crescent
-Nursing
-First Aid
6. Medicinal Plants
-classified according to their effects
![]() |
||
![]() Immunization in Philately |
![]() Pediatrics in Philately |
![]() |
![]() Medical Congresses |
![]() |
|
![]() |
![]() |
|
![]() Politician Physicians |
![]() Women in Medicine |
|
![]() |
![]() |
![]() |
![]() Medikal Filateli Koleksiyonuna ait 58 klasör |
||
![]() 11 Klasörlük bitkisel drog koleksiyonu |
|
|||
![]() |